Her geçen gün yatırım araçları çeşitlenmekte ve yatırımcıların önüne yeni alternatif yatırım araçları sunulmaktadır. Bu alternatifler arasında seçim yapmak ya da farklı özelliklerdeki yatırım araçlarını bir araya getirerek bir portföy oluşturmak giderek zorlaşmakta ve karmaşık hale gelmektedir. Yatırımlarını sermaye piyasalarında değerlendirmek isteyen fakat farklı piyasaları aynı anda takip etme imkanı ya da uzmanlığı bulunmayan yatırımcılar için "yatırım fonları" oldukça önemli bir yatırım alternatifi sunmaktadır.

Yatırım fonu yöneten şirketler SPK mevzuatında "kolektif yatırım kuruluşu" olarak yer almaktadır, bu kuruluşlar yatırım fonu kurma izni olan portföy yönetim şirketleridir. Yatırım fonu bir tüzel kişilik değildir, portföy yönetim şirketinin ilgili fona yatırım yapmış olan tasarruf sahipleri adına yönetmekle yükümlü olduğu bir mal varlığıdır

Yatırım fonu türlerine geçmeden önce "şemsiye fon nedir?" sorusuna cevap vermek gerekiyor; Portföy yönetim şirketleri herhangi bir yatırım fonu kurmadan önce bu yatırım fonlarının altında toplandığı, çatı vazifesi gören şemsiye fonlar kurmaları gerekmektedir. Şemsiye fonların malvarlığı bulunmamaktadır, şemsiye fonlar içerdikleri yatırım araçlarına göre farklı özelliklerdeki yatırım fonlarını gruplamak için kullanılırlar. Özetle, ortak ve tek bir içtüzük kapsamında ihraç edilen tüm yatırım fonlarını kapsayan yatırım fonu "şemsiye fon" olarak adlandırılmaktadır.

Aslında yatırım fonu türleri ifadesi ile bu şemsiye fonlar anlatılmaktadır. Toplam 10 farklı şemsiye fon belirlenmiştir, bu kategorilerin özellikleri aşağıda özetlenmektedir;

  • Borçlanma Araçları Şemsiye Fonu: Fon toplam varlığının en az %80’i devamlı olarak, yerli/yabancı kamu ya da özel sektör (Tahvil, Bono,Eurobond gibi) borçlanma araçlarına yatırılan fonları kapsamaktadır.
  • Hisse Senedi Şemsiye Fonu: Fon toplam varlığının en az %80’i devamlı olarak, yerli ya da yabancı hisse senetlerine yatırılan fonları kapsayan fonlardır. 
  • Kıymetli Madenler Şemsiye Fonu: Fon toplam varlığının en az %80’i devamlı olarak, altın ve kıymetli madenler borsalarında işlem gören ya da kıymetli madenlere dayalı sermaye piyasası araçlarına yatırılan fonları kapsamaktadır.
  • Fon Sepeti Şemsiye Fonu: Fon toplam değerinin en az %80’i devamlı olarak, diğer fonlardan ve borsa yatırım fonlarından (Borsada işlem gören fonlar) oluşan fonları kapsamaktadır.
  • Para Piyasası Şemsiye Fonu: Fon toplam varlığının tamamı, vadesine en fazla 184 gün kalmış likiditesi yüksek para ve sermaye piyasası araçlarından oluşan ve portföyünün günlük olarak hesaplanan ağırlıklı ortalama vadesi en fazla 45 gün olan fonları kapsamaktadır.
  • Katılım Şemsiye Fonu: Portföyünün tamamı devamlı olarak SPK tarafından uygun görülen faize dayalı olmayan (kira sertifikası, katılım bankacılığı hesapları, ortaklık payları, altın ve diğer kıymetli madenler gibi) para ve sermaye piyasası araçlarından oluşan fonları kapsamaktadır.
  • Değişken Şemsiye Fonu: Yukarıdaki fon türlerinde yer alan portföy sınırlamaları dışında kalan diğer fonlardır. 
  • Serbest Şemsiye Fon: Katılma payları sadece 'nitelikli yatırımcı' lara satılmak üzere kurulmuş olan fonları kapsamaktadır.
  • Garantili Şemsiye Fon: Yatırımcılara geri ödenecek olan yatırım tutarının garantör tarafından garanti altına alınması taahhüt edilen fonları kapsamaktadır. Garantör yerli ya da yabancı banka veya sigorta şirketleri olabilir.
  • Koruma Amaçlı Şemsiye Fon: Yatırımcının başlangıç yatırımının belirli bir bölümünün, tamamının ya da başlangıç yatırımının üzerinde belirli bir getirinin izahname de belirlenen esaslar çerçevesinde yatırımcıya geri ödenmesinin amaçlandığı, kısaca yatırımcıyı anapara kayıplarına karşı korumayı amaçlayan fonları kapsamaktadır.

Yukarıda yatırım fonu türleri ve bu yatırım fonlarının hangi yatırım araçlarını içerebileceği hakkında bilgiler verilmiştir, yatırımcı fonları bu bilgiler çerçevesinde incelemelidir. Eskiden A tipi yatırım fonu ya da B tipi yatırım fonu olarak adlandırılan fonların isimleri yukarıda yer alan yatırım fonu çeşitlerinin isimlerine göre değişikliğe uğramıştır. Yatırım fonlarının isimleri Sermaye Piyasası Kanunu çerçevesinde belirlenebilmektedir, çoğu zaman fon ismi bağlı olduğu şemsiye fonun ismi ile anılmaktadır. (XYZ Portföy Birinci Değişken Fon, ABC Portföy Özel Sektör Borçlanma Araçları Fonu gibi) 

Son olarak yatırım fonları profesyonel olarak yönetilen tasarruf havuzlarıdır. Düşük birikimlerle portöy çeşitlendirmesine gitmek, birçok piyasayı aynı anda takip etmek, uluslararası piyasalara yatırım yapmak ya da her bir piyasada ayrı ayrı alım satım kararları vermek her yatırımcı için pek mümkün görünmemektedir. Farklı yatırım araçlarına aynı anda yatırım yapmak isteyen tasarruf sahipleri yatırım fonları ile ilgili daha detaylı araştırma yapabilir. Bunun için Takasbank tarafından kurulan Türkiye Elektronik Fon Alım Satım Platformu (TEFAŞ) sitesinden fonlar ile ilgili geçmiş veriler, istatistikler ile fon karşılaştırmalarına ulaşabilirsiniz.

Ek olarak yatırım fonlarının tüm özellikleri fon iç tüzüklerinde yer almaktadır, bir fona yatırım yapmadan önce fon iç tüzüğü dikkatle incelenmeli, fonun yönetim masrafları da dikkate alınarak yatırım kararı verilmelidir.