Yatırım Fonu

Yatırım fonları, katılma payları karşılığında yatırımcılardan toplanan paraların, yatırımcılar adına çeşitli portföylerde değerlendirilmesi adına kurulan yatırım kuruluşlarıdır.

SPK kanununda, yatırım fonları, yatırım ortaklıkları ile beraber "Kolektif Yatırım Kuruluşu" olarak sınıflandırılmıştır.

Yatırım fonlarında riskin dağıtılması esastır ve yatırımcılar tarafından fon kurucusuna tam yetki verilirken, fon yönetimi de yatırımcıya karşı çerçevesi fon iç tüzüğünde belirlenmiş olan etik ve yasal sorumluluklar taşımaktadır.

Yatırım araçlarının çeşitlenmesi ve bilgi akışının hızlanmasıyla yatırım araçları arasında seçim yapmak, portföy oluşturmak, piyasalar ile ilgili sürekli takipte bulunmak hem bilgi hem de zaman gerektirmektedir. Bu tür bilgi ve zamanı olmayan yatırımcılar için fonlar önemli birer yatırım alternatifidir. 

Fon yatırımları katılma payları ile gösterilir. Katılma payları yatırımcının o yatırım fonuna ortak olduğunu gösterir fakat yönetime katılma hakkı vermez. Katılma payları Merkezi Kayıt Kuruluşu tarafından yatırımcılar adına kayıt altında tutulmaktadır.

Yatırım fonlarının portföylerine katabilecekleri yatırım araçları aşağıda listelenmiştir;

• Türkiye’de kurulmuş şirketlerin hisse senetleri, özel ve kamu borçlanma senetleri (tahvil, bono gibi),
• Yabancı özel ve kamu sektörü borçlanma senetleri ve hisse senetleri,
• Ulusal ve uluslararası borsalarda işlem gören altın ve diğer kıymetli madenler ile bunlara dayalı olarak ihraç edilmiş ve borsalarda işlem gören sermaye piyasası araçları,
• Vadeli işlem sözleşmeleri ve Sermaye Piyasası Kurulu’nca uygun görülebilecek diğer sermaye piyasası araçları.

Yatırım Fonlarının Kurucuları ve Yönetimi

Yatırım fonları tüzel kişiliğe sahip değildir ve kurucu fon üzerinde herhangi bir mülkiyet iddia edemez. Fon, rehin edilemez, teminat gösterilemez ve üçüncü kişiler tarafından haczedilemez. Fonun yönetimi, temsili ve yatırım araçlarının saklanması kurucunun sorumluluğundadır. Bankalar, aracı kurumlar, sigorta şirketleri ve emekli ve yardım sandıkları yatırım fonu kurabilirler. Yatırım fonu kuruluşu SPK tarafından onaya tabi olup kurucuların çeşitli şartları yerine getirmeleri gerekmektedir. 

Yatırım fonu kurucusu fon yönetimi için portföy yöneticisi belirler ve portföy yöneticisine yönetim ücreti adı altında hizmet bedeli ödenir. 

Fon Türleri ve Tipleri

Yatırım fonlarının getirisi portföyü oluşturan finansal araçların getirileri ile doğru orantılıdır. Her fonun risk derecesi farklıdır, bazı fonlar daha riskli araçları barındırabileceği gibi bazı fon portföyleri daha güvenli araçlardan oluşturulmuş olabilir. Yatırımcının fon seçimini portföy içeriğine ve fonun özelliklerine göre yapması ve her yatırım aracında olduğu gibi yatırımının kazanç kadar kayıp da getirebileceğini bilmesi gerekmektedir.  

Fon Türleri

Yatırım portföyünün içerdiği finansal araçlara göre 17 yatırım fonu türü bulunmaktadır;

• Tahvil ve Bono Fonu,
• Hisse Senedi Fonu,
• Sektör Fonu,
• İştirak Fonu,
• Grup Fonu,
• Yabancı Menkul Kıymetler Fonu,
• Altın Fonu,
• Diğer Kıymetli Madenler Fonu,
• Değişken Fon,
• Karma Fon,
• Likit Fon,
• Endeks Fon,
• Fon Sepeti Fonu,
• Özel Fon,
• Koruma Amaçlı Fon,
• Garantili Fon,
• Serbest Fon. 

Fon Tipleri

Portföy değerinin aylık ağırlıklı ortalama bazda en az %25’ini, sürekli olarak hisse senetlerinde değerlendiren fonlar A tipi yatırım fonu, diğerleri ise B tipi yatırım fonu olarak adlandırılır. Fon tipleri, fon türlerinin önünde belirtilir. (Örnek: B tipi likit fon)

Kaynak: Bu makale SPK'nın yatırımcı bilgilendirme dökümanlarından derlenerek hazırlanmıştır.

Bu terimin ingilizce karşılığı: Mutual Fund