Tobin Vergisi

Ekonomide spekülatif amaçlı hareketlerin önüne geçmek amacıyla döviz alım satımlarına getirilmesi önerilen vergi çeşididir.

Tobin vergisi, 1972 yılında Amerikalı iktisatçı James Tobin tarafından önerildiği için kendisinin adıyla anılmaktadır.

Tobin vergisi Bretton Woods sisteminin sonlanması ile beraber gündeme gelmiştir. Sistemin sonlanması ile sabit kur sistemi de sona ermiş ve tüm dünyada majör para birimleri birbirleri karşısında dalgalanmaya başlamıştır. Bu durumun dünya ekonomisini tehdit eder hale gelmesi, kur spekülasyonuna karşı önlemler aranmasına neden olmuştur.

Tobin vergisi, iki döviz kuru arasındaki alım satım hacmi üzerinden %0.1 ile %0.5 arasında vergi alınmasını önermektedir, bu vergi ile J.Tobin, kısa vadeli spekülatif sermaye hareketlerinin maliyetini arttırarak döviz kuru spekülasyonunu azaltmayı ve yatırım vadelerinin uzamasını amaçlamıştır.

Tobin vergisine benzer uygulamalar dünyanın bir çok ülkesinde farklı yatırım araçları üzerinde, farklı şekillerde denenmiş olsa da bu verginin uygulama zorluğuna dair eleştiriler de bulunmaktadır. Örneğin, Tobin vergisinin etkin olabilmesi için iki ülke arasında karşılıklı uygulanması gerekmektedir, ek olarak sermaye piyasalarına getirilecek ilave bir vergi, sermayenin daha düşük vergi olan bölgelere kaymasına neden olabilir, son olarak optimum vergi oranının belirlenmesi de oldukça zor görünmektedir.

Bu terimin İngilizce karşılığı: Tobin Tax