Teorik Fiyat

Vadeli işlem sözleşmelerinin (futures) gelecekte olması gereken fiyatıdır. Bu fiyat bir modele bağlı olarak hesaplanmakta olup adından da anlaşılacağı üzere kuramsaldır.

Teorik fiyat bir vadeli sözleşme fiyatının işlem gördüğü an itibariyle pahalı ya da ucuz olup olmadığına karar vermek için referans olarak kullanılır, diğer bir ifadeyle teorik fiyat sözleşmenin olması gereken fiyatıdır. Vade sonunda sözleşme fiyatı teorik fiyata eşit de olabilir, tamamen farklı da olabilir.

Teorik Fiyat Formülü:

Vadeli işlem sözleşmelerinde teorik fiyat aşağıdaki formül yardımıyla hesaplanabilir. 

Formülden de görüleceği üzere bir futures sözleşmesinin teorik fiyatı; dayanak varlığın spot fiyatı (DF), risksiz faiz oranı, temettü oranı ve vadeye kalan gün sayısına (VKG) bağlıdır.

Yukarıdaki formülün özeti; bir varlık fiyatının vadeye kadar kazanacağı faizin varlığın bugünkü (spot) fiyatına eklenmesidir. Temettü yatırımcı açısından "taşıma geliridir", aynı zamanda temettü ödemesi varlık fiyatını düşürür, bu nedenlerle temettü oranı faiz oranından çıkarılmaktadır.

Bir vadeli işlem sözleşmesinin vade sonuna kadar tutulmasının (taşınmasının) maliyeti faizdir. Yukarıdaki hesaplama modeli "taşıma maliyeti modeli" olarak da bilinmektedir.

Vade sonunda VKG sıfır olacağından dayanak varlık fiyatı ile futures uzlaşma fiyatının eşitlendiğine dikkat ediniz.

Teorik Fiyat Nasıl Kullanılır?

Teorik fiyatın yatırımcıya o anki sözleşme fiyat seviyesinin düşük ya da yüksek olup olmadığı konusunda fikir vermesi dışında bir işlevi bulunmamaktadır. Sözleşmenin teorik fiyatı spot fiyatının üzerindeyse sözleşme fiyatının ucuz kaldığı düşünülür ve alış (uzun pozisyon) yapılabilir, teorik fiyat spot fiyatın altındaysa, sözleşme fiyatının yüksek olduğu düşünülür ve satış (kısa pozisyon) yapılabilir.

Opsiyonlarda ise teorik fiyat hesaplaması black & scholes modeli kullanılarak yapılmaktadır.

Bu terimin İngilizce karşılığı: Theoretical Value