Sınai Mülkiyet

Yeni bir buluşu, tasarımı, daha önce yapılmamış, özgün bir çalışmayı ya da bir üretim tekniğini ilk bulan kişi ve kurumun bu faaliyetler üzerindeki ticari haklarıdır.

Buluşlar ve yenilikler ticari kazanç ve çıkarları da beraberinde getirmektedir, sınai hak sahipliği ilgili ürünün ya da hizmetin belirli bir süreliğine üretme ve satma hakkını buluşu yapan tarafa vermektedir. Bu tür bir hak korumasının olmadığı durumda her isteyen bu yeni fikri kullanarak ticari kazanç sağlayabilir ve buluşu yapan taraf mağdur edilebilir, ek olarak özellik teşkil eden bir ürünün herkes tarafından üretilmesi ürünün tüm özelliğinin kaybolmasına neden olabilir ya da tüketiciyi yanıltabilir. Özetle sınai mülkiyet hakkı bu işe emek, zaman ve sermaye ayırmış olan asıl üreticinin haklarını korumak için vardır. 

Sınai mülkiyet hakları aşağıda listelenmiş olan konuları kapsamaktadır:

• Ticaret ve Hizmet Markaları: Marka bir üreticinin ürününün diğerinden ayırt edilmesini sağlar. Marka kalite ve güven göstergesi olabilir. Tüketici markaya bakarak alım satım kararı verebilir. Bu durumda markanın tek bir üretici tarafından kullanılması sağlanmalıdır.
• Patentler ve Faydalı Modeller: Bir buluş sahibinin izni olmadan o buluşun üçüncü şahıslar tarafından kullanımı belirli bir süre için kısıtlanmaktadır.
• Coğrafi İşaretler: Bir ürünün belirli bir bölgede üretilmiş ya da yetişmiş olması o ürüne değer katabilir. Malatya Kayısısı, Hereke Halısı ya da Erzurum Tulum Peyniri gibi ifadeler ancak ürünün o bölgede yetişmiş olması ya da o bölgeye ait üretim teknikleri ile üretilmiş olması şartı ile kullanılabilmektedir.
• Endüstriyel Tasarımlar: Tasarım ürüne katma değer katan bir hizmettir, tüketici tercihlerini doğrudan etkileyebilir. Sınai haklar tasarımın olduğu gibi kopyalanmasını ya da taklit edilmesini engellemektedir.
• Entegre Devre Topografyaları: Elektronik ürünlerin devre yapıları ile ilgili tasarımların korunmasını amaçlamaktadır.

Ülkemizde sinai mülkiyet hakları Türk Patent Enstitüsü (TPE) tarafından korunmaktadır.

Bu terimin İngilizce karşılığı: Industrial property right