Parasal Aktarım Mekanizması

Para politikası araçları ile ilgili alınan kararların ülke ekonomisi üzerindeki genel etkisidir. Toplam talebin değişmesi ile üretim, tüketim ve istihdam değişmekte, bu değişimler ekonomik aktiviteyi etkilemekte ve sonuç olarak bu değişimler enflasyon oranını etkilemektedir.

Merkez bankalarının faiz oranları üzerinde aldıkları kararlar ilk aşamada aşağıdaki sonuçları doğurmaktadır;

• Beklentilerin değişmesi
• Döviz kurlarının değişmesi 
• Faizlerin değişmesi
• Varlık fiyatlarının değişmesi

Bu değişimler tüketicilerin harcama, üreticilerin ise yatırım kararlarını olumlu ya da olumsuz yönde etkilemektedir. Ekonomideki talebin değişmesine neden olan bu kararlar sonuç olarak para politikasının hedefi olan fiyatlar genel seviyesini, yani enflasyonu etkilemektedir. Daha detaylı şekilde ifade etmek gerekirse ;

Faiz oranlarındaki değişiklik beklentileri, döviz kurlarını, faiz maliyetlerini ve varlık fiyatlarını değiştirmektedir, bu sonuçlar ithal ve yerli mallara olan talebi etkilemekte, üçüncü aşamada ise bu talep değişikliği fiyatlama davranışlarının belirleyicisi olarak enflasyonu etkilemektedir. 

Parasal aktarım mekanizması neden önemlidir?

Para politikası araçları fiyat istikrarı ve finansal istikrarı sağlamak amacıyla kullanılan araçlardır. Merkez bankaları, hangi para politikası hedeflerine ulaşmak için hangi araçları kullanmaları gerektiğine karar verebilmek için parasal aktarım mekanizmasını analiz etmektedirler. Merkez bankası politikalarının toplam talebi nasıl etkilediği, fiyatları, ekonomik aktiviteyi ne yollarla etkileyebildiği bu analizler ile ortaya çıkarılabilmektedir. 

Parasal aktarım mekanizmasının işleyiş şekli ülkeler arasında farklılıklar göstermekle birlikte, özellikle gelişmekte olan ülkelerde tam anlamıyla analiz edilmesinde zorluklar yaşanabilmektedir. Aşağıda parasal aktarım mekanizması şema olarak gösterilmektedir. (Şema Kaynak: TCMB)

Bu terimin ingilizce karşılığı: Monetary Transmission Mechanism