Miktar Teorisi

Para arzı ile fiyatlar genel düzeyi arasındaki ilişkiyi açıklayan kuramdır.

Miktar teorisine göre paranın değeri ile paranın miktarı arasında ilişki bulunmaktadır. Klasik iktisat yaklaşımında miktar teorisi ile ilgili iki farklı görüş bulunmaktadır, bunlardan birincisi Fisher Denklemi diğeri ise Cambridge Denklemi dir. Para talebi teorileri olarak bilinen bu görüşler aşağıda özetlenmektedir:

Fisher parayı bir mübadele (değişim) aracı olarak görmüş ve teorisini buna göre kurmuştur. Fisher denklemine göre para miktarındaki artış ile fiyatlar genel düzeyindeki (enflasyon) artış aynı yönde ve aynı orandadır. "MV = PT" denklemi ile gösterilen bu ilişkiye göre para miktarı (M) ile paranın dolaşım hızının (V) çarpımı malların ortalama fiyatı (P) ile satılan mal miktarının (T) çarpımına eşittir. Bu görüş ekonomideki toplam işlem hacminin harcamalar toplamına eşitliğinden yola çıkmaktadır. Özetle Fisher'ın mübadele teorisine göre para miktarı artarsa fiyatlar genel düzeyi de artmaktadır.

Cambridge yaklaşımında ise para servet unsuru olarak görülmektedir. Bu nedenle paraya karşı bir arzu beslenmektedir, servet olarak elde tutulmak istenecektir ve bu da para talebini doğuran asıl etkendir. Cambridge Denklemi "M = k*PY" şeklinde yazılabilir. Denklemde yer alan "k" servetin ne kadarının para olarak tutulacağını gösteren katsayıdır ve para dolaşım hızının tersi, yani "K = 1/V" olarak yazılmaktadır. PY nominal milli gelire eşittir, özetle nominal milli gelirin elde tutulmak istenen "k" oranındaki kısmı para talebi olarak tanımlanmıştır. Buradan da anlaşılıyor ki Cambridge denklemi miktar teorisine gelir odaklı bir yaklaşım getirmektedir.

Daha sonraki yıllarda ise Friedman Modern Miktar Teorisi olarak adlandırılan ve para talebini sürekli gelirin, beklenen enflasyonun ve diğer varlıklar ile para arasındaki faiz farkının belirlediğini öne süren görüşü savunmuştur. Modern miktar teorisine göre gelir artışı para talebini artırmaktadır, yatırım araçları ile mevduat getirisi arasındaki faiz farkı artarsa para talebi azalmaktadır. Elde para tutmak getiriyi azaltıyorsa para tutma isteği, yani para talebi azalacaktır.

Bu terimin İngilizce karşılığı: Quantity Theory of Money (QTM)