Fiyat Farklılaştırması

Bir firmanın kar maksimizasyonunu sağlamak amacıyla aynı ürünü farklı fiyatlara satma uygulamasıdır.

Firmanın maliyetleri de dahil birebir aynı ürününü farklı tüketici gruplarına farklı fiyatlarla satışa sunmasındaki amaç farklı gelir gruplarına ve tüketim tercihlerine hitap etmek ve firma karını artırmaktır .

Tüketicilerin mal ve hizmetler için ödemeye razı oldukları fiyat ve piyasada gerçekte ödedikleri bir fiyat vardır, bu iki fiyat arasındaki fark tüketici fazlası olarak adlandırılmaktadır. Bir tüketici bir mal için 10 TL ödemeye razıyken bu mal kendisine piyasada daha düşük fiyatla sunuluyorsa "tüketici artığı" oluşmaktadır. Fiyat farklılaştırmasının amacı da bu tüketici artığını ele geçirmektir.

Fiyat farklılaştırması birinci, ikinci ve üçüncü derece olarak üç kategoriye ayrılmaktadır;

• Birinci Derece Fiyat Farklılaştırması: Diğer adıyla "tam fiyat farklılaştırması" olarak da bilinmektedir. Tüketicilerin ürünü satın almaya razı olduğu fiyat bilinmekte ve ürünler bu fiyatlar üzerinden satılmaktadır. Bu durumda ürünler tüketicilerin ödeyeceği maksimum fiyattan satılır ve kar maksimizasyonu sağlanır. Bu durumda tüketici artığı da tamamen ele geçirilmiş olur.
• İkinci Derece Fiyat Farklılaştırması: Tüketici aynı üründen farklı miktarlarda satın aldığı durumda farklı fiyatlandırma yapılmaktadır. Bir üründen daha fazla adette satın alındığında birim fiyat düşmektedir. (3 al 2 öde gibi) 
• Üçüncü Derece Fiyat Farklılaştırması: Tüketiciler ortak özelliklerine göre alt kategorilerine ayrılmakta ve her tüketici grubun talep esnekliğine göre fiyat belirlenmektedir. Bu ayrım öğrenci-çalışan, bireysel-ticari müşteri, evli-bekar, yüksek gelirli-düşük gelirli gibi yapılıyor olabilir. (Örneğin indirimli öğrenci bileti gibi)

Fiyat farklılaştırması stratejisinin başarılı olabilmesi için firmanın hitap ettiği tüketicilerin alt kategorilere ayrılabiliyor olması, piyasada arbitraj koşullarının olmaması, yani ürünün ucuz alınıp başka bir yerde daha pahalı satılamaması ve bulunulan piyasanın eksik rekabet piyasası şartlarına uyması, yani firmanın belirli bir piyasa gücüne sahip olması gerekmektedir.

Bu terimin İngilizce karşılığı: Price Discrimination