Duran Varlıklar

Bir yıldan (faaliyet döneminden) uzun süre için, işletme faaliyetlerinde kullanılmak üzere elde edilen ve bir yıldan kısa sürede nakde çevrilmesi, tüketilmesi düşünülmeyen ya da kısa sürede nakde döndürülme niteliği taşımayan işletme varlıklarıdır.

Bilanço aktifler ve pasifler olmak üzere iki bölümden oluşmaktadır. Bilançonun pasif bölümü işletmenin yükümlülüklerini ve sermayesini gösterirken, aktif bölümü işletmenin likit ve likit olmayan varlıklarını göstermektedir. Bu noktadan yola çıkarak bilanço aktiflerinin de "dönen varlıklar" ve "duran varlıklar" olmak üzere likidite, yani nakde çevrilme kabiliyetine göre ikiye ayrıldığını belirtebiliriz. 

Tekdüzen hesap planına göre duran varlıklar aşağıdaki hesap gruplarından oluşmaktadır; 

• 22-Uzun Vadeli Ticari Alacaklar: Vadesi 1 yıldan uzun alacaklar bu hesapta izlenir.
• 23-Diğer Alacaklar: İşletme faaliyetleri ile ilgili olmayan alacaklardır
• 24-Mali Duran Varlıklar: İşletmenin iştirakleri ve bağlı ortaklıkları ile ilgili ortaklık payları ile bir yıldan kısa süre içinde nakde çevrilmesi düşünülmeyen menkul kıymetlerdir.
• 25-Maddi Duran Varlıklar: İşletme faaliyetlerinde kullanılmak üzere edinilmiş olan bina, arsa ve makine teçhizat gibi varlıkların izlendiği hesaptır.
• 26-Maddi Olmayan Duran Varlıklar: Lisans hakları, marka değeri ya da şerefiye gibi fiziki olarak var olmayan fakat işletmenin fayda gördüğü değerlerdir.
• 27-Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar: Arama giderleri, hazırlık ve geliştirme giderleri gibi üretim esnasında yol olan fakat aktifleştirilebilen değerlerdir. Madencilik sektörü için kullanılmaktadırlar.
• 28-Gelecek Yıllara Ait Gider ve Gelir Tahakkukları: İçinde bulunulan faaliyet döneminde ortaya çıkan ancak gelecek yıllara ait olan giderler ve mevcut faaliyet dönemine ait olup gelecek dönemlerde tahsil edilebilecek gelirlerden oluşmaktadır.
• 29-Diğer Duran Varlıklar: Yukarıda sayılmış olan hesap sınıflarına girmeyen varlıklar bu grup altında izlenmektedir.

Mali analiz açısından aşağıdaki temel bilgileri hatırlatmakta fayda bulunuyor;

Genel bir bakış açısı ile sanayi işletmelerinde duran varlıkların yüksek olması, hizmet sektöründe faaliyet gösteren işletmelerde ise düşük olması beklenmelidir. Sanayi işletmelerinin üretim faaliyetleri için edindikleri fabrika binaları, makine ve teçhizatlar, demirbaşlar duran varlıklar hesabı altında izlenmektedir.

Aktifler içinde duran varlıkların oranının çok yüksek olması işletmenin likiditesinin düşük olduğunu gösterir. Bir işletmenin geçmiş dönemlere göre uzun vadeli alacaklarında artış görülüyorsa bu durum bir sorunun öncü göstergesi olabilir, bu işletmenin alacakları ile ilgili sorun yaşayıp yaşamadığı, alacak vadesinin neden uzadığı sorgulanabilir.

Maddi olmayan duran varlıklar altında yer alan varlıklar gerçekte bilançoda yer alan değerlerinden çok daha yüksek değerlere sahip olabilir.

Mali duran varlıklar altında görebileceğimiz, işletmenin ortak olduğu diğer firmaların ortaklık yapıları ile finansal durumları da mutlaka incelenmelidir. İşletmenin mali yapısı güçlü dururken bağlı ortaklığı ciddi bir mali ya da hukuki sorun yaşıyor olabilir.

Bu terimin İngilizce karşılığı: Fixed Assets