Cournot Modeli

Homojen ve farklılaştırılmamış ürün üreten firmaların, üretilecek miktar üzerinde rekabet ettikleri ve serbestçe, aynı anda karar aldıkları piyasa şartlarını anlatan modeldir.

1838 yılında Fransız iktisatçı Augustin Cournot tarafından geliştirilen bu model "Cournot'un Duopol Modeli" ya da "Cournot Rekabeti" olarak da bilinmektedir. Oligopol piyasalarda firma davranışları ile ilgili önemli bir ekonomik modeldir. Cournot Rekabet Modeli'nin belirli varsayımları bulunmaktadır, buna göre;

• Birden fazla firma bulunmaktadır ve bu firmalar homojen, farklılaştırılmamış ürün üretmektedirler,
• Pazardaki firma sayısı sabittir,
• Firmalar arasında bir anlaşma veya işbirliği bulunmamaktadır, kararlar serbestçe verilmektedir,
• Firmalar diğer firmanın üretim miktarına göre karlarını maksimize etmeye çalışmaktadırlar, rekabet fiyat değil miktar üzerinde yaşanmaktadır,
• Her bir firmanın üretim miktarı ile ilgili aldığı karar malın fiyatını etkilemektedir.

Cournot bu modeli ilk olarak oligopol piyasaların bir parçası olan duopol piyasalar üzerinde, iki maden suyu üreticisini örnek alarak kurmuştur. Özetle modele göre iki rakip maden suyu üreticisi homojen bir ürün üretmektedir, üretim kararlarını aynı anda almaktadır ve üretim miktarlarını karşılıklı belirlemektedir. Bir firmanın üretim miktarındaki değişim diğer firmanın üretim miktarını etkilemektedir. Örneğin pazara giren ikinci firma birinci firmanın üretim seviyesini referans alarak bir üretim miktarı belirleyecektir, bu arz artışına tepki olarak birinci firma üretim miktarını kısacaktır, üretim miktarının kısıldığını gören ikinci firma ise tepki olarak üretim miktarını artıracaktır. Birbirleri ile ilişkili olarak verilen üretim kararları neticesinde bir firmanın arzı artarken diğerininki azalacak ve  iki firma belirli bir üretim seviyesinde dengeye gelecektir.

Cournot Modeli oldukça dikkat çeken bir oyun teorisi denge çözümüdür, fakat temelde aldığı varsayımların gerçek piyasa koşullarına uymadığı gerekçesiyle eleştirilmektedir.

Bu terimin İngilizce karşılığı: Cournot Competition, Cournot Model of Duopoly