Çarpan Etkisi

Geliri belirleyen değişkenlerde meydana gelecek değişimin milli gelirde meydana getireceği katkıyı ölçmek için kullanılır. 

Çarpan etkisini tanımlamak için aşağıdaki örnek kullanılabilir;

Bir ekonomide marjinal tüketim eğilimi 0,70 ise, bu ekonomide ilave 1 TL gelirin 0,70 TL si harcanmaktadır diyebiliriz. Bu durumda;

• Eline ilave 1000 TL geçen bir tüketici bunun 700 TL'sine Televizyon alabilir;
• Televizyon satıcısı elde ettiği 700 TL gelirin 700 x 0,70 = 490 TL'sine dükkanını boyatabilir,
• Boyacı 490 TL gelirin 490 x 0,70 = 343 TL'sini yeni boya almak için harcayabilir,
• Boyayı satan dükkanın sahibi de bu gelirin 0.70 'lik kısmını başka bir şekilde harcayabilir. 

Örnekten de görüldüğü üzere ilave kazanılan 1000 TL gelirin harcanması ile bir harcama serisi oluşmuştur. Bu seri aslında aşağıdaki formülle gösterilebilir;

1000 TL'lik ilk harcama 3.33 'lük çarpan etkisi ile 3330 TL'ye ulaşmıştır.

Yatırım harcamaları, özel tüketim harcamaları, vergi gelirleri vb. gibi bir çok değişken milli geliri etkilemektedir. Bu durumda çarpan etkisi, yatırım çarpanı, vergi çarpanı, kamu harcamaları çarpanı şeklinde her bir değişkenin milli gelirde yaratacağı değişikliği hesaplamak için kullanılabilir.

Bu terimin İngilizce karşılığı: Multiplier Effect