"AU" sembolu ile gösterilen altın nadir bulunması, kolay işlenmesi ve dayanıklı olması nedeniyle yüzyıllardır en değerli metaller arasındadır. "Au" simgesi latince altın anlamına gelen "Aurum" kelimesinin kısaltılmış halidir. Altın, doğada kuvars (kristal) damarlarda, kayalar ve yarıklar ile alüvyal topralarda tanecikler ya da kütleler halinde serbest olarak bulunur, ancak yer kürenin milyonda biri kadar altın kaynağı olduğu tahmin edilmektedir.
Nadir ve değerli olan altın, ülke ekonomileri ve finans piyasaları için oldukça önemli bir madendir. Tarih boyunca altın sahipliği zenginlik ve güç göstergesi olmuştur. Bu durumda altın üreticisi olmak ve kaynaklara sahip olmak da ülkeler açısından stratejik ve ekonomik bir güç unsuru anlamına gelmektedir.
Bu yazı en büyük altın üreticisi ülkeler hakkında bilgiler içermektedir.
Dünya Altın Arzının Durumu:
Dünya Altın Konseyi'nin verilerine göre 2013 yılı sonunda dünya üzerinde çıkarılmış 177.200 ton altın stoğu bulunmaktadır. Yer altında çıkarılmayı bekleyen 52.000 ton altın olduğu tahmin edilmektedir. Finans piyasalarında altın fiyatları onz cinsinden işlem görmektedir. 1 onz 28.34 gram'dır. Ekim 2014 itibariyle altının onz fiyatı yaklaşık 1200$' dir. Bu durumda;
Piyasalara arz edilen altının bir kısmı yeni üretimden, bir kısmı hurda işlemlerinden, bir kısmı ise rezerv olarak tutulan altının merkez bankaları tarafından piyasaya sürülmesi ile oluşur. 2013 yılında yeni çıkarılan altın, yani maden üretimi 3.039 ton/yıl olarak gerçekleşmiştir.
Aşağıda çeyrek dönemlere göre "Dünyada Altın Arzı Grafiği" görülebilir. Yeşil çubuklar maden üretimini göstermektedir.
Altın Üreticisi Ülkeler:
Toplam altın üretiminin %75'i 20 ülke tarafından karşılanmaktadır. Dünyanın en büyük altın üreticisi Çin'dir. Dünya Altın Konseyi verilerine göre Çin toplam üretimin yaklaşık %14-15'ini karşılamaktadır.
Bölgesel altın üretimine bakıldığında,
Doğu Asya ülkeleri ile beraber Çin'in üretimi toplam üretimin %21'idir. Asya kıtasını bölgesel olarak yaklaşık %18'lik üretimleri ile Güney Afrika ve Latin Amerika ülkeleri takip etmektedir. Kuzey Amerika'da %15, Avustralya'da %8, Rusya ve Özbekistan'ın toplamda %8 üretimi bulunmaktadır.
Avrupa ve Orta Doğu ülkelerindeki üretim ise yaklaşık %5 olarak bilinmektedir.
Ülke bazında altın üretimi ise aşağıdaki tabloda görülebilir;
Ülke | %Üretim | |
1 | Çin | %14 |
2 | Avustralya | %8.5 |
3 | Rusya | %8 |
4 | ABD | %7.5 |
5 | Güney Afrika | %5.8 |
6 | Peru | %5.7 |
7 | Kanada | %4 |
8 | Meksika | %3.35 |
9 | Gana | %3.27 |
10 | Endonezya | %3.1 |
TOPLAM | %96.7 |
Dünyadaki altın üretimini gösteren tablo üretimin bütün kıtalara birbirine yakın oranlarda yayıldığını ve tek bir ülkenin üretimi tek başına domine etmediğini, dolayısı ile altın madenciliğinin oldukça global bir sektör olduğunu göstermektedir.
Türkiye'de Altın Üretimi:
Türkiye'de 2013 itibariyle 8 aktif madende yıllık 33.5 ton altın üretilmektedir. Bu üretim seviyesi ile Türkiye altın üretiminde dünyada 22. sıradadır. Türkiye'de aktif madenlerde çıkarılmayı bekleyen 486 ton altın olduğu bilinmektedir. Altın çıkarılan başlıca madenler ise sırasıyla; Uşak Kışladağ madeni, Erzincan Çöpler Madeni ve İzmir Ovacık Madeni'dir.
Altın üretimini artırmak amacıyla yapılan çalışmalar neticesinde 2015 yılında yıllık üretimin 50 tona çıkarılarak ilk 20 altın üretici ülke arasına girme hedefi bulunmaktadır.
Bu yazı hazırlanırken Dünya Altın Konseyi, USGS ve GFMS verileri kullanılmıştır.